W 1918 roku zakończyła się I wojna światowa, która była ówcześnie największą hekatombą w historii wojen. Na frontach we Francji, Rosji, Bałkanach życie straciło aż 1,77 mln żołnierzy niemieckich. Aby uczcić ich pamięć w wielu miejscowościach władze gmin i parafii wystawiały Krigerdenkmale, czyli pomniki poległych. W odsłonięciu tego typu postumentów uczestniczyli wszyscy mieszkańcy, kombatanci, a także przedstawiciele władz miejskich i powiatowych. Zazwyczaj na pomnikach umieszczano imię, nazwisko, stopień wojskowy i datę śmierci żołnierza z danej miejscowości.

Według wyliczeń Warcisława Machury w monografii “Dawne miejsca pamięci o żołnierzach na terenie powiatu słupskiego” na terenie gminy Kępice znajdowało się dziewięć pomników poświęconym poległym w I wojnie światowej. Ustawiono je w Barcinie, Biesowicach, Bronowie, Ciecholubiu, Kępicach, Korzybiu, Osowie, Płocku i Przytocku. Niektóre pomniki zachowały się do dzisiejszych czasów.

BIESOWICE

Najciekawszym miejscem upamiętnienia żołnierzy niemieckich poległych na frontach Francji, Rosji i Rumuni jest glorietta (budowla wykonana w formie małego, otwartego pawilonu z kolumnami - przyp. red.) w Biesowicach. Ufundował ją w 1924 roku Ernst von Zitzewitz, posiadacz ziemski z tej miejscowości. Do lokalizacji wybrał szczególnie piękne miejsce na skraju swojego dużego, starego parku bukowego z szerokim widokiem na Wieprzę, pola i lasy. Osiem bliźniaczych kolumn miało płaską miedzianą kopułę. Każda kolumna była dedykowana jednemu, dwóm lub w szczególnych przypadkach trzem poległym żołnierzom z Biesowic. Wygrawerowano na nich złotymi literami imię, rangę, oddział, datę śmierci, kraj, w którym zginą i co zdarza się bardzo rzadko, wykonywany zawód w cywilu. Pośrodku filarów znajdowała się na piedestale naturalnej wielkości figurka z brązu, przedstawiająca rannego żołnierza wstającego z kolan. Postać przypominała rannych i tych, którzy nie poddawali się w polu. Obecnie po figurce zachował się tylko postument.

Na kolumnach wymieniono 19 nazwisk poległych żołnierzy:

Gefreiter Albert Barnefske, 26.7.1918 we Francji, 4/Gren. R. 5, robotnik rolny

Landsturmmann Karl Berndt,13.7.1915 w Rosji, 3 / Ldst. Batl. Danzig, murarz

Landsturmmann Wilhelm Dunkel, 29.7.1917 w Rosji, 9/Inf. R. 362 , robotnik rolny

Gefreiter Franz Haase, 4.9.1915 w Rosji, 3/Jäg. R. z. p.f. 9, kowal

Gardesturmman Hermann Hein, zmarł chory domu 7.03.1918, robotnik rolny

Unteroffizier Johann Hinz, 1917 w niewoli rosyjskiej, 6 / Inf. R. 129, robotnik rolny

Musketier, Franz Krüger, 15.10.1914 w Rosji, 10/Inf. R. 129, robotnik rolny

Gefreiter Karl Kuschel, 30.4.1918 we Francj, 6/Inf. R. 129 robotnik rolny

Musketier Emil Lieder, 11.12.1914 w Rosji, 10/Inf. R. 129, robotnik rolny

Landsturmmann Gustav Mainhack, zmarł ranny w domu 22.8.1917, robotnik rolny

Offiziersstellvertreter Hermann Molzow, 29.9.1916 w Siedmiogrodzie, 5/Inf. R. 375, nauczyciel

Gefreiter Paul Nemitz, 11.11.1914 w Rosji, 2/ Fussart. R., woźnica

Musketier Richard Potratz, 25.7.1915 w Rosji, 5 / Inf. R. 129, robotnik rolny

Musketier Otto Röske, 22.3.1918 we Francji, 9 / Inf. R. 426, robotnik rolny

Landsturmmann Karl Rufflet, zmarł chory w domu 29.3.1919, robotnik rolny

Musketier Wilhelm Sarpe, 18.11.1914 w Rosji, 11 / Inf. R. 129, robotnik

Gefreiter Albert Schröder, 10.4.1916 we Francji, 4/Inf. R. 72 /, młynarz

Pionier Willÿ Stricker, 22.2.1916 we Francji,.2. / Garde Pion. Komp., stolarz

Gefreiter Willi Zahnge, 9.9.1917 we Francji, 10 / Inf. R. 175 /, robotnik rolny

Glorietta zachowała się do dzisiaj w świetnym stanie. Na jednej z kolumn widnieje inskrypcja „Den aus Besswitz fur Kaiser und Reich fur Koning und Vaterland fur uns alle im weltkrieg 1914 – 1918 gefallenen und gebleibenen gewidmet am 19.9.1924. Herr mach uns frei” (Mieszkańcom Biesowic, którzy za Cesarza i Rzeszę, Króla i Ojczyznę polegli i nie powrócili z wielkiej wojny 1914-1918 poświęcona 19.9.1924. Panie, uczyń nas wolnymi.)

BRONOWO

Nieistniejący już pomnik wojenny w Bronowie znajdował się obok szkoły. Nie wiadomo kiedy został uroczyście odsłonięty, ale było to prawdopodobnie w połowie lat dwudziestych. Pomnik zwieńczony stalowym hełmem ozdobionym dębową gałęzią, a jego kolumna mogła mieć trzy tablice z nazwiskami poległych żołnierzy.

KĘPICE

Kamień upamiętniający poległych żołnierzy z Kępic do dziś znajduje się na starym cmentarzu w centrum miasta. Pierwotnie na tablicy przytwierdzonej do pomnika umieszczono nazwiska 42 żołnierzy. Została ona zniszczona, a jej szczątki wmurowano u podstawy pomnika. W 1999 roku przytwierdzono nową tablicę z inskrypcją “Zum Gedenken von Hammermuhle. Ku czci zmarłych z Kępic”.

POZOSTAŁE POMNIKI

Do dnia dzisiejszego w Barcinie i Korzybiu zachowały się podstawy zniszczonych po 1945 roku Krigerdenkmali. W Osowie betonowy pomnik służy jako podstawa dla figurki Matki Boskiej. Możemy na niej dostrzec fragmenty inskrypcji w języku niemieckim. W Płocku na miejscu pomnika obecnie znajduje się drewniany krzyż. Natomiast świetnie zachował się kamień upamiętniający poległych w I wojnie światowej na starym cmentarzu w Przytocku. Widnieje na nim inskrypcja „Unseren Gefallenen 1914 -1918. Ich lebe und ihr sollt auch leben”. (Naszym poległym 1914-1918. Ja żyję i Wy żyć będziecie. Jest to cytat z Ewangelii św. Jana 14, 19.)

[DAWNY]1563556561523[/DAWNY]